Sınav Maratonunda Alınan Kilolar: Görünmeyen Bir Kısır Döngü

 

Sınav dönemleri, hayatımızda farkında olmadan girdiğimiz döngülerin belki de en yoğunu. Örneğin; sevmediğiniz bir konuyu çalışmaya başlıyorsunuz, sıkılıp ara veriyorsunuz, ama çalışmak zorunda olduğunuz için tekrar başa dönüyorsunuz. Eminim bu örneğe benzer birçok durumu siz de yaşamışsınızdır.

Ancak bazı döngüler vardır ki onları fark etmek daha zordur. Bunların başında ise sınavlara hazırlanırken oluşan kilo artışı gelir. Fazla kilo, obezite ve sonrasında yeniden gelen stres... Çoğunuzun bu cümleleri okurken kafasında bir "Evet ya!" tepkisi oluşmuştur bile. Ama yalnız olmadığınızı bilmelisiniz. Son yapılan araştırmalardan birine göre, 10-16 yaş aralığındaki bireylerin %19.3’ü fazla kilolu, %10.5’i obez, %1.2’si ise morbid obez kategorisinde yer alıyor.

 

Obezite Nedir, Neye Sebep Olur?

Obezite en basit haliyle, vücutta sağlığı tehdit edecek düzeyde yağ birikimi olarak tanımlanabilir. Bu durum bir gecede oluşmaz, ancak zamanla gelişir. Pek çok yetişkinin "Ben zaten küçükken de kiloluydum" dediğini duymuşsunuzdur. Bilimsel veriler de gösteriyor ki, çocukluk ve ergenlikte kontrol altına alınamayan kilo sorunları, bireyleri yetişkinlikte de bırakmıyor. Üstelik çoğu zaman tek başına gelmeyip beraberinde diyabet ve insülin direnci gibi başka rahatsızlıkları da getiriyor.

Bu nedenle çocuklukta ortaya çıkan obezite iki açıdan önemlidir: İlki, pek çok kronik ve metabolik hastalığın temellerinin bu yaşlarda atılması. İkincisi ise psikolojik etkiler... Küçük yaşlarda başlayan özgüven sorunları, ilerleyen yıllarda sosyal uyum problemleri olarak karşımıza çıkabiliyor.

 

Nerede Yanlış Yapıyoruz?

Kilo almak aslında temel bir denge bozulduğunda başlar: Vücuda alınan enerji, harcanandan fazla olduğunda birikim başlar. Ancak bu sadece "fazla yemek" anlamına gelmiyor. İşin içinde genetik yatkınlık, çevresel etkiler, büyüme süreçleri ve yaşam tarzı gibi pek çok unsur bulunuyor. Örneğin; ebeveynlerinden yalnızca biri obez olan bir çocuğun, obez olma riski %40. Her iki ebeveyni de obezse, bu oran %80’e kadar çıkabiliyor.

Dolayısıyla kontrol edebileceğiniz faktörleri değiştirerek önemli bir adım atabilirsiniz. Peki bunu nasıl başarabiliriz?

 

Obeziteden Korunmak İçin Uygulanabilir Öneriler

• Su tüketimini önemseyin. Günlük yeterli miktarda su içmek hem sindirimi destekler hem de tokluk hissi sağlar.

• Öğünleri atlamayın. Özellikle kahvaltı, günün diğer öğünlerini dengelemek açısından çok önemli. Zaman zaman atlamak kolay gelebilir ama bu, uzun vadede hem sağlığınızı hem performansınızı etkiler.

• Ara öğünlerde akıllı tercihler yapın. Genellikle abur cuburlar daha kolay ulaşılabilir olur. Ancak bunun yerine meyve, yoğurt, süt gibi sağlıklı alternatifleri tercih etmek hem daha uzun süre tok kalmanıza yardımcı olur hem de aşırı kaloriden korur.

• Sebze ve meyve tüketimini artırın. Belki de sevmediğinizi düşündüğünüz sebzeler, doğru şekilde pişirilmediği için size hitap etmiyor olabilir. Yeni tarifleri denemekten çekinmeyin.

• Hareket şart! Dünya Sağlık Örgütü, 5-17 yaş grubundakilerin günde en az 60 dakika orta-şiddetli düzeyde fiziksel aktivite yapmalarını öneriyor. Haftada en az 3 gün ise yoğun aktivitelerle kas ve kemik sağlığı desteklenmeli.

• Uyku düzenine dikkat edin. Yeterli ve kaliteli uyku, hem ruhsal hem de fiziksel sağlığı etkiler. Uyku eksikliği, kilo alma sürecini hızlandırabilir.

• Ekran karşısında yemek yemeyin. TV izlerken ya da bilgisayarda çalışırken farkında olmadan daha fazla yemek yeme eğilimi oluşur. Bu durum, obeziteyle doğrudan ilişkilidir.

 

Kendinizi daha sağlıklı, daha enerjik ve daha dengeli hissetmek için atacağınız her küçük adım, geleceğiniz için büyük farklar yaratabilir.

Sınav döneminde başarıya ulaşmak için sadece zihinsel değil, fiziksel olarak da güçlü olmanız gerekiyor. Unutmayın, sağlıkla gelen başarı çok daha kalıcıdır.